آیت الکرسی یعنی چه؟

حميدرضا اميني بفروئي

تعریف کرسی در آیه ای که به آیه الکرسی معروف شده است. کرسی از ریشه ( ک- ر – س ) گرفته شده و به معنی اتصال یافتن اجزای یک ساختمان به هم می باشد و نیز کرسی را تخت هم می گویند که بر آن می نشینند که در این زمینه می توان برای کرسی سه معنی آورد:

1) علم الهی: کرسی همان جسم بزرگ کیهانی است که زمین، خورشید و آسمان و نیز سایر اجزای آسمان را در برمی گیرد.

2) جسم بزرگ کیهانی: کرسی را همان یک جسم و جرم بزرگ کیهانی تصور کرد که تمام اجزائی که در آسمان و زمین ... است در آن جای می گیرد که از حضرت علی (ع) نقل شده است که آسمان و زمین و تمام موجودات در داخل این کرسی قرار دارند که چهار فرشته به اذن خداوند آن را حمل می کنند.

3) قدرت و سلطنت الهی: کرسی را همان جهان هستی است که این جهان تمام تحت سلطه و قدرت حضرت احدیت بوده و هیچ جنبنده ای از دایره قدرت و احاطه و سیطره او خارج نمی شود و بدون اذن او هیچ تغییری ایجاد نمی شود.

تعريف عرش

در لغت همان کرسی است که عرش در لغت فارسی به معنی رکن و اساس هر چیز و یا سقف خانه گفته می شود. بنابراین با توجه به این دو تعریف در مورد کرسی و عرش متوجه می شویم که کرسی ظاهر و عرش باطن هر چیز را گویند.

شأن نزول آیه الکرسی

در قرآن کریم آیاتی که بر پیامبر اسلام نازل می شد دارای علت و سببی بود که به اذن خداوند توسط فرشتگان برای رسول اکرم (ص) فرستاده می شد که در مجموع به آنها شأن نزول می گویند.

سبب نزول آیت الکرسی در سوره بقره احتمالا این بوده که قوم یهود معتقد بودند که خداوند تبارک و تعالی پس از خلقت آفرینش آسمانها و زمین و... خسته شده و برای رفع خستگی روی کرسی نشست که آیه مبارک آیت الکرسی بر رد عقاید منحرف کننده قوم یهود نازل شد.

رسول اکرم (ص) در هنگام خواندن آیت الکرسی تبسم می کرد ند و می فرمودند: آیت الکرسی گنج بزرگ و رحمانی است که زیر عرش (همان کرسی) به من نازل شد و نیز در روایت آمده است که هنگام نزول آیت الکرسی هزار فرشته تا رسیدن به حضرت رسول اکرم (ص) این آیه مبارک و عظیم را همراهی می کرد.

آیت الکرسی منشأ خیر و برکتی است که خداوند تبارک و تعالی توسط رسول اکرم (ص) در سوره مبارک بقره به انسان عطا فرموده است و خداوند می فرماید: این آیه عظیم الشأن و با برکت را به بندگانم هدیه می کنم و به همین دلیل است که پیغمبر عزیر ما به پیروانش توصیه می کند که آیت الکرسی را مورد توجه خاص قرار دهند و تلاوت کنند تا از منشأ خیر و برکت آن بهره گیرند.

داستان نزول آيت الكرسي

رسول اكرم (ص) فرمود:

«چون خداي متعال خواست سوره ي حمد و آيه هاي شهدالله (18 و 19 آل عمران) و قل اللهم (26 - 27 آل عمران) و سوره توحيد و آيت الكرسي را به زمين نازل كند همگي به عرش الهي چنگ زدند در حالي كه بين آن ها و خداوند حجابي نبود.»

سپس فرمودند:

«پروردگارا ما را به خانه پر گناه و به سوي كساني كه عصيان و گناه مي كنند مي فرستي؛ در حالي كه ما پاك و مطهر هستيم.»

سپس خداي متعال فرمود: «به عزت و جلال خودم سوگند ، هيچ كس شما را بعد از نماز نخواند مگر اين كه او را در مرتبه بالاي قدس جاي دهم كه از نعمت هاي آن استفاده كنند و در هر روز 70 بار به او با نظر رحمت خود بنگرم و در هر روز 70 حاجت او را برآورم هرچند كه بسيار گناه كرده باشد كه كمترين آن دعاها و حاجت ها و آمرزش گناهان باشد. او را از هر دشمني پناه مي دهم و براي پيروزي بر هر دشمني ياريش مي دهم و مانعي به جز مرگ براي بهشت رفتن او نباشد».( يعني بعد از مرگ بلافاصله به بهشت مي رود)

عكس العمل شيطان هنگام نزول آيت الكرسي

امام محمد باقر از امير المومنين (ع) روايت فرموده: هنگامي كه آيت الكرسي نازل شد رسول خدا (ص) فرمود آيت الكرسي آيه اي است كه از گنج عرش نازل شده و زماني كه اين آيه نازل گشت هر بتي كه در جهان بود با صورت به زمين خورد. در اين زمان ابليس ترسيد و به قومش گفت:

- امشب حادثه اي بزرگ اتفاق افتاده است باشيد تا من عالم را بگردم و خبر بياورم.

ابليس عالم را گشت تا به شهر مدينه رسيد مردي را ديد و از او سوال كرد:

- ديشب چه حادثه اي اتفاق افتاد؟

مرد گفت:

-رسول خدا فرمود:آيه اي از گنج هاي عرش نازل شد كه بت هاي جهان به خاطر آن آيه همگي با صورت به زمين خوردند"

ابليس بعد از شنيدن حادثه به نزد قومش رفت و حادثه را به آن ها خبر داد.

آيت الكرسي سيد آيات قرآن

پيامبر به حضرت علي (ع) فرمود:

«يا علي ! من سيد عربم- مكه سيد شهر هاست- كوه سينا سيد همه كوه هاست- جبرئيل سيد همه فرشتگان است – فرزندانت سيد جوانان اهل بهشتند- قرآن سيد همه كتاب هاست – بقره سيد همه سوره هاي قرآن است – و در بقره يك آيه است كه آن آيه 50 كلمه دارد و هر كلمه 50 بركت دارد و آن آيت الكرسي است».

پاداش كسي كه آيت الكرسي را زياد مي خواند

عبدالله بن عوف گفته است:

«شبي خواب ديدم كه قيامت شده است و من را آوردند و حساب من را به آساني بررسي كردند. آنگاه مرا به بهشت بردند و كاخ هاي زيادي به من نشان دادند. به من گفتند: درهاي اين كاخ را بشمار؛ من هم شمردم 50 درب داشت. بعد گفتند: خانه هايش را بشمار. ديدم 175 خانه بود. به من گفتند اين خانه ها مال توست. آن قدر خوشحال شدم كه از خواب پريدم و خدا را شكر گفتم. صبح كه شد نزد ابن سيرين رفتم و خواب را برايش تعريف كردم. او گفت: معلوم است كه تو آيت الكرسي زياد مي خواني. گفتم: بله همين طور است. ولي تو از كجا فهميدي. گفت براي اينكه اين آيه 50 كلمه و 175 حرف دارد. من از زيركي حافظه او تعجب كردم. آنگاه به من گفت: هر كه آيت الكرسي را بسيار بخواند سختي هاي مرگ بر او آسان مي شود.»

آيت الكرسي براي حفظ چشم

بعد از هر نماز دستان را روي چشم بگذاريد و بعد از خواندن آيت الكرسي بگوييد: «اللهم احفظ حدقتي بحق حدقتي علي بن ابيطالب(ع)».

آيت الكرسي براي نور چشم

جهت نور چشم بعد از هر نماز دست بر چشم بگذارد و آيت الكرسي بخواند و بگويد: «اعيذ نور بصري بنور الله الذي لا يطفي».

آيت الكرسي امان نامه الهي

امام كاظم (ع) فرمود: «از بعضي پدران بزرگوارم شنيدم كه كسي داشت سوره حمد را مي خواند پس حضرت فرمود: هم شكر خدا را به جاي آورد و هم به پاداش رسيد. بعد حضرت شنيد كه سوره توحيد مي خواند فرمود: ايمان آورد و ايمني به دست آورد و سپس شنيد كه سوره قدر مي خواند فرمود: راست گفت و آمرزيده شد و بعد شنيد كه آيت الكرسي مي خواند فرمود: خداوند خالق امان نامه برايش فرو فرستاد».

قرآن برتر است يا تورات؟

روايت شده كه از پيامبر (ص) پرسيدند: «قرآن برتر است يا تورات؟ فرمودند: در قرآن آيه اي است كه از تمام كتابهايي كه خداوند بر پيامبرانش نازل فرموده بهتر و برتر و والاتر است و آن آيت الكرسي است».

زيادي علم و حافظه

پيامبر (ص) روايت كرده است كه فرمودند : 5 چيز حافظه را قوي مي گرداند: خوردن شيريني – گوشت نزديك گردن – عدس – نان سرد و خواندن آيت الكرسي

عالمي گويد هر كه علم مي خواهد بر پنج چيز مواظبت مي كند:

1- پرهيزكاري در آشكارا و پنهان 2- خواندن آيت الكرسي 3- هميشه با وضو بودن 4- نماز شب خواندن حتي اگر دو ركعت باشد. 5- غذا خوردن به منظور نيرو گرفتن نه شكم پر كردن.

سلامتي در سفر

امام صادق (ع) فرمود: سفر را با دادن صدقه و يا با خواندن آيت الكرسي آغاز كنيد. كسي كه در سفر هر شب آيت الكرسي را بخواند هم خودش در سلامت باشد و هم چيزهايي كه همراه اوست.

برآورده شدن حاجات

رسول اكرم (ص) فرمودند: هرگاه براي حاجتت از خانه ي خود بيرون آمدي آيت الكرسي را بخوان كه حاجتت به خواست خدا برآورده گردد.

امام علي (ع) فرمودند: هرگاه يكي از شما اراده حاجتي كند پس صبح روز پنج شنبه در طلب آن بيرون رود و در وقت بيرون رفتن آخر سوره آْ عمران ( آيه 190تا آخر) و آيت الكرسي و سوره قدر و حمد را بخواند ، زيرا كه در خواندن اين ها حوائج دنيا و آخرت برآورده مي شود.

پيامبر (ص) فرمودند: «با فضيلت ترين آيه اي كه بر من نازل شد آيت الكرسي است».

پيامبر (ص) فرمودند: «آيت الكرسي و سوره توحيد عظيم تر از همه چيزهايي است كه دون و پست تر از خداست».

رسول خدا (ص) فرمود: «در شب معراج دو لوح را ديدم، كه در يك لوح سوره حمد و در لوح ديگر كل قرآن قرار داشت كه سه نور از آن مي درخشيد . پس گفتم اي جبرئيل اين نور چيست؟ جبرئيل در جواب گفت: آن سه نور يكي سوره توحيد و يكي سوره ياسين و ديگري آيت الكرسي مي باشد».

پيامبر (ص) فرمودند: «در معراج در آسمان هفتم ديدم كه ملائكه حجب سوره نور را مي خوانند، خزان كرسي آيت الكرسي و حمله عرش سوره مومن را مي خوانند».

امام صادق (ع) فرمود: «همانا من از آيت الكرسي براي بالا رفتن درجات استفاده مي كنم».

امام علي (ع) فرمودند: «اگر شما از آثار معنوي آيت الكرسي آگاه بوديد در هيچ حال خواندن آن را ترك نمي كرديد».

امام محمد باقر (ع) فرمودند: «هر كس يك بار آيت الكرسي را بخواند خداوند هزار ناراحتي از ناراحتي هاي دنيا و هزار سختي آخرت رااز او دور مي كند كه كمترين ناراحتي دنيا فقر و كمترين سختي آخرت فشار قبر است».

رسول خدا در خواب به دختر خويش فرمودند: «ترازوي اعمال خويش را با آيت الكرسي سنگين گردان. زيرا هركس آن را قرائت نمايد آسمان و زمين با فرشتگانش به جنبش و حركت در آيند و خداوند را با صداي بلند به پاكي ياد كنند و او را بزرگ بدارند و تسبيح گويند. پس از آن تمامي فرشتگان از خداوند مي خواهند كه گناه خواننده آيت الكرسي را ببخشد و از خطا و لغزشش در گذرد».

رسول خدا (ص) فرمودند: «هركس آيت الكرسي را يك بار بخواند اسم او از ديوان اشقيا و انسان هاي بد محو مي شود».

امام رضا (ع) به نقل از پيامبر فرمودند: «هر كس 100 مرتبه آيت الكرسي را بخواند چنان باشد كه همه عمر خود را عبادت كرده باشد».

پيامبر فرمودند: :هر كس آيت الكرسي را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شكافته گردد و به هم نيايد تا خداوند متعال به سوي خواننده آيت الكرسي نظر رحمت افكند و فرشته اي را بر انگيزد كه از آن زمان تا فرداي آن كارهاي خوبش را بنويسد و كارهاي بدش را محو كند».

رسول اكرم (ص) فرمود: «يا علي بر تو باد به خواندن آيت الكرسي بعد از هر نماز واجب. زيرا به غير از پيغمبر و صديق و شهيد كسي به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمي كند و هر كس بعد از هر نماز آيت الكرسي را بخواند به جز خداوند متعال كسي او را قبض روح نمي كند و مانند كسي باشد كه همراه پيامبران خدا جهاد كرده تا شهيد شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت مي شود و به جز انسان صديق و عابد كسي بر خواندن آيت الكرسي مواظبت نمي كند».

در روايتي از امام باقر آمده است: «هر كس آيت الكرسي را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بيچارگي در امان شود و رزق او وسعت يابد و خداوند به او از فضل خودش مال زيادي بخشد».

رسول اكرم فرمودند: «هر كس آيت الكرسي را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق مي گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد».

خداوند به موسي بن عمران وحي فرمود: كسي كه بعد از نماز واجبش آيت الكرسي بخواند خداوند متعال به او قلب شاكرين – اجر انبيا و عمل صديقين را عطا فرمايد و چيزي جز مرگ از داخل شدن او به بهشت جلوگيري نمي نمايد. مداومت نمي نمايد به آن مگر پيامبر يا صديق يا كسي كه از او راضي شده ام و يا شخصي كه شهادت را روزي او مي نمايم.

امام سجاد فرمود: که رسول خدا فرموده است: هرکسی 4 آیه از اول سوره بقره و آیه الکرسی را با 2 آیه بعد از آن و 3 آیه آخر سوره بقره تلاوت کند هیچگونه بدی و ناراحتی در جان و مال خود نمی بیند و دیو لعین بوی نزدیک نمی شود و قرآن را فراموش نمی کند.

در کتاب ختوم و اذکار ص 22 آمده:

"هر کس بعد از هر نمازی آیه الکرسی را بخواند از مکر شیطان و وسوسه های آن در امان خواهد بود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا